Een rij bomen en struiken rond het erf. Voor veel boeren in Flevoland is dat niet meer vanzelfsprekend. Toch komt de erfsingel terug in beeld. De Vereniging Voor Bedrijfsontwikkeling (VVB) werkt samen met Agroforestry Netwerk Flevoland, Landschapsbeheer Flevoland en BoerenNatuur Flevoland aan de versnellingsaanpak erfsingels. Doel: minder stikstof, meer biodiversiteit en een mooier landschap. Veehouder Joep den Brok en projectleider Marga Klein Swormink vertellen waarom juist nú het moment is om aan te haken.
Joep den Brok, melkveehouder en bestuurslid van de VVB, raakte al eerder voorzichtig met erfsingels in aanraking. ‘Ik heb kleine stukjes op mijn erf beplant. Uit passie voor natuur en boerderijvogels. Toen ik vanuit het bestuur te horen kreeg dat er een mooie subsidie vanuit de provincie vrijkwam, dacht ik: dit kan bij veel meer boeren iets opleveren. Vanuit mijn rol bij de VVB wil ik laten zien hoe waardevol het kan zijn en collega-veehouders enthousiasmeren om mee te doen.’ Marga Klein Swormink van Agroforestry Netwerk Flevoland deelt dat enthousiasme.
‘Ik zie kansen om bomen en struiken functioneel te maken voor veehouders. Een erfsingel moet niet alleen mooi zijn, maar ook nuttig. Als een boer er zelf voordeel van heeft, wíl hij er ook wat mee. Dat is de sleutel tot succes.’
Meerdere functies
Een erfsingel is een houtwal van bomen en struiken rondom het erf. In de tijd dat de Flevopolders werden ingericht, hoorde dat er gewoon bij. ‘Oorspronkelijk stonden de singels als een hoefijzer om elk erf heen,’ legt Marga uit. ‘Ze vingen wind af en maakten het landschap groener.’ Vandaag hebben erfsingels meer functies. Ze bieden schaduw voor vee, zorgen voor luwte en trekken vogels en insecten aan.
Joep ziet dat goed op zijn bedrijf. ‘Koeien houden niet van warmte. Onder een boom zoeken ze koelte. Je ziet hoe ze genieten van de schaduw, net toeristen onder een parasol. Ondertussen trekken de singels allerlei vogels aan. Van meesjes tot mussen en roofvogels die op hun beurt de spreeuwen weer weghouden. Daar word ik als boer wel vrolijk van.’
Nieuwe generatie boeren
Het project speelt ook in op de stikstofopgave. Slim geplaatste bomen en struiken vangen uitstoot af, wat scheelt voor de omliggende natuur. Maar er zit ook een psychologische kant aan. ‘De sector heeft zware jaren gehad,’ zegt Marga. ‘Met dit project brengen we weer iets positiefs. We laten zien dat veehouders in Flevoland niet met de hakken in het zand staan, maar vooruit willen.’ Joep vult aan: ‘Er komt een nieuwe generatie aan. Met frisse ideeën en meer oog voor de omgeving. Dit project helpt om die stap te zetten. En eerlijk gezegd: het is ook gewoon leuk om met groen bezig te zijn.’
Plan op maat
Het mooie van dit project is dat boeren het niet alleen hoeven te doen. ‘We bieden een totaalpakket,’ legt Marga uit. ‘Van advies en planvorming tot levering van bomen en struiken, aanplant en nazorg. Zelfs snoeiadvies hoort erbij. Zo wordt de boer volledig ontzorgd.’ Joep ziet daarin een groot voordeel. ‘Je krijgt niet zomaar een lullig singeltje dat na een paar jaar omwaait, maar echt een plan op maat. En bovendien: samen leren we van elkaar. We willen straks avonden organiseren waar je letterlijk een rondje erfsingel loopt bij een collega. Dat is toch veel leuker dan alleen een brochure lezen?’
Koele lucht
De projectgroep is bezig het projectplan rond te maken. Dit najaar gaat de aanvraag naar de provincie. Als alles meezit, starten komende winter de eerste boeren. ‘Als veel boeren meedoen, verandert het landschap zichtbaar,’ zegt Joep. ‘Flevoland wordt groener, niet alleen op het grasland, maar ook in de hoogte. Meer bomen, meer vogels, meer variatie. Dat maakt het rijker en aantrekkelijker.’
‘Het helpt ook tegen hittestress bij het vee’, legt Marga uit. ‘Onder een boom is het net wat koeler. Dat merk je zelf al in de tuin, laat staan op een erf. Die koelere lucht stroomt door richting de stal, waardoor de temperatuur ook daar omlaag gaat. Zo heeft iedereen er baat bij: de boer, de koe en de omgeving.’
Aan de slag met je eigen erfsingel
De VVB en het Agroforestry Netwerk nodigen veehouders uit om mee te doen. Het project biedt begeleiding bij elke stap: van advies en aanplant tot tips voor onderhoud en snoei. Boeren beslissen zelf hoe de erfsingel eruit komt te zien en blijven betrokken bij het beheer. Samen met de projectgroep wordt gekeken wat past bij elk erf.Er is kennis, ervaring en ondersteuning beschikbaar, zodat de drempel lager wordt en de voordelen sneller zichtbaar.
Meer weten of aanmelden?
Neem contact op met: Wijnand Abrahamse (Noordoostpolder) 06-110 451 82, Maarten Burgmans (Dronten) 06-196 319 81, Marga Klein Swormink (Lelystad) 06-139 592 18, Joep den Brok (Zeewolde), 06-113 262 45.
